Merlin Falco columbarius

Merlin Falco columbarius (Хайргууна шонхор):

07.06.2010: (coordination: E 48.17004 N 108.64007)

Merlin was breeding on Carrion crow's Corvus corone nest which was on the tree near to the Kherlen river in Mungunmorit soum in Tuv aimag (province) in June, 2010. The female was perching on the old branch in about 150m from the nest. That time, the male was incubating on the nest and we also checked the nest and there were 4 eggs.

Female Merlin is perching on old branch (photo by Amarkhuu)

Second Merlin pair was nested on another tree about 3km from the first nest point (coordination E 48.09814 N 106.63361)

When we came there female was attacking to Black kites close to the nest and male was incubating in the nest. They were nested in magpie's nest. But we did not the check the nest because it was already getting cold. We did not want to disturb the falcon when they incubating in the cold weather condition.

Male Merlin is perching on the branch (photo by Gankhuyag)

This falcon is already breeding in Mongolia but we do not have enough evidences on breeding record for this falcon in Mongolia and this was good record for us.

Шувууны фото зургийн уралдааны мэдээ

Сайн байна уу шувуу ажиглагчидаа,

Бид та бүхэнд Монголын жигүүртэн шувуудын гэрэл зургийн уралдааны явцын талаар товч мэдээлэл хүргэхийг хүслээ. Юуны өмнө манай уралдаанд олон сайхан зураг ирээд байгааг хэлэхэд таатай байна. Та бүхнийг уг уралдаанд зориулсан вебсайтруу орж зураг бүхнийг тухтай үзэхийг урьж байна.

Манай зургийн уралдаанд одоогийн байдлаар нийт 20 гаруй хүмүүс нийт 54 зүйлийн 75 зураг ирүүлээд байна. Зураг ирүүлсэн хүмүүсийн дотор гадаад, дотоодын шувуу ажиглагчид, шувуу судлаачид, Монгол аялахаар ирсэн жуулчид, оюутан гээд олон төрлийн хүмүүс байна.

Бид уралдааны вебсайтыг долоо хоног бүр шинэчилж байгаа бөгөөд удахгүй шалгаруулана. Бид шилдэг зургийг 10 сарын сүүлээр шалгаруулах бөгөөд 11 сарын эхээр нийтэд зарлах болно.

Та бүхэнд дахин сануулахад энэхүү уралдаан нь НҮБ-ээс 2010 оныг Биологийн төрөл зүйлийг хамгаалах олон улсын жил болгосонтой уялдуудан Монголын ард иргэдийг байгаль хамгаалах, түүний дотроос жигүүртэн амьтадыг хамгаалах үйлсэд татан оролцуулах, иргэдийн дунд шувуу ажиглах сонирхолыг хөхүүлэн дэмжих зорилгоор зохион байгуулагдаж байна.


Уралдаанд ирүүлсэн бүтээлүүдээс шилдэг зургыг шалгаруулж тэргүүн байрны шагнал, гэрчилгээ олгох болно. Тэргүүн байранд орсон оролцогсодод гэрчилгээ, шувуу судлаач Марк Бразилын бичсэн “Зүүн Азийн шувууд”, мөн манай судлаачдын бичсэн “Монгол дахь шувуудад чухал нутгууд” номыг бэлэглэх ба мөн удаах байранд орсон хоёр бүтээлийг шалгаруулж тусгай шагнал, “Монгол дахь шувуудад чухал нутгууд” номыг бэлэглэх болно.

Та бүхэн уралдааны ветсайтруу орж оролцогсодын ирүүлсэн олон сайхан шувуудын зурагтай танилцана уу. http://www.wscc.org.mn/photo_contest/index.html

Та бүхнийг өргөнөөр оролцохыг дахин уриалж байна.

Хүндэтгэсэн
Зохион байгуулах комисс

Шувуу ажиглах аялалд оролцсон тэмдэглэл

Монголын шувуу ажиглагчдын клубын гишүүн Э.Болормөнхийн аялалын тэмдэглэл:

Борцгор хотон Pelecanus crispus

2010.8.09 - 25 хооронд Бельги улсын 4 жуулчинтай хамт 8 аймгийн нутгийг хамарсан шувуу ажиглах аялалд оролцсон юм. Ажиглалт хийсэн гол цэгүүд маань:

1. Туулын шугуй

2. Зоргол хайрханы урд орших Харийн нуур

3. Бага газарын чулуу-Сүм хөх бүрд

4. Баянзаг

5. Зүүнсайхан уул-Ёлын ам

6. Хонгорын элс-Хонгорын гол

7. Бага Богд, Арц Богд уулын урдах хоолойн заган шугуй

8. Орог нуур

9. Бөөнцагаан нуур

10. Орхон голын хөндий-Хангайн нуруу-Улаанцутгалан

11.Өгий нуур

12. Баяннуур (Булган аймаг Дашинчилэн сум)

13. Хустайн нуруу байлаа.

Бид аялалын туршид нийт 150 орчим зүйлийн шувууд харсан. Говь гурван сайхан ууланд бид Төв Азийн хамгийн том 4-н махчин шувуу болох Aegypius monachus, Gyps fulvus, Gyps hymalayensis, Gypaetus barbatus-ыг нэгэн дор харсан юм. Баян нуур, Харийн нуур дээр эргийн шувууд маш олноороо цугласан байхтай таарсан. Ажиглалт хийсэн гол цэгүүд маань говь, хээрийн бүсэд байрласан учраас энэ амьдрах орчинд өргөн тархсөн түгээмэл зүйлүүд дээр голчлон ажиглалт хийлээ.

8-р сарын дунд үе бол Монгол орны хувьд шувуудын нүүдэл эхлэж буй чухал үе тул Евроазийн хойд хэсэг, Сибирээс өмнөд, зүүн Азийг зорьж буй шувуудыг нүүдлийн үед нь ажиглах боломжтой байсан юм. Мөн энэ үед шувуудын нүүдлийн өмнөх цугларалт, бөөгнөрөлтийн үе давхцаж байлаа. Жишээ нь Баян нуур дээр бид Hirundo rustica - Асрын алтан хараацайн 20000-30000 орчим тооны асар том сүрэгтэй таарсан билээ.

Аялалын үед таарсан зарим ховор шувуудын нэрийг доор дурьдлаа:

Хэрмийн бялзуухай Tichodroma muraria

Улаан цэгцүүхэй Acanthis flavirostris - Бага газарын чулуу

Усны нөмрөг бүргэд Haliaeetus leucoryphus - Өгий нуур

Цагаансүүл нөмрөг бүргэд Haliaeetus albicilla - Өгий нуур

Хэрмийн бялзуухай Tichodroma muraria - Ёлын ам

Монгол хулан жороо Podoces hendersoni - Заган шугуй

Борцгор хотон Pelecanus crispus - Бөөн цагаан нуур

Цэн тогоруу Grus vipio - Харийн нуур

Зосонгүеэт шийхнүүхэй Anthus cervinus - Ёлын ам

Шунхан цэгцүүхэй Acanthis hornemanni - Ёлын ам

Бүлхэрээ бужмар Carpodacus pulcherrimus - Зүүн сайхан уул

Сибирийн хайруулдай Prunella montanella - Зүүн сайхан уул

Козловын хайруулдай Prunella kozlowii - Зүүн сайхан уул

Загийн боршувуу Passer ammodendri - Баян заг

Хэрмийн бялзуухай Tichodroma muraria

Та бүхэн бидний аялалын хугацаанд бүртгэсэн бусад шувуудын жагсаалтыг сонирхвол доорх хаягаар холбоо барьж болно. Та бүхэнтэй аялалынхаа сониноос хуваалцаж байгаадаа туйлын баяртай байна.

Холбоо барих хаяг: e.bolormunkh@yahoo.com; 88786851;

Зүүн Монголоор шувуу ажигласан тэмдэглэл

Бичсэн Амархүү (email:amarkhuucccp@yahoo.com;)

Сайн байцгаана уу? 7-р сарын 24 өөс 8-р сарын 18 хооронд Герман улсын шувуу судлаачдын багт Christoph Bock, Axel Bräunlich, Katja Bräunlich, Benjamin Brenneis, Jan Brinke, Jochen Dierschke, Martin Grimm, Steve Klasan, Stephanie Rapp нартай хамт зүүн монголоор шувуу сонирхон аялаад ирлээ.

Бид Улаанбаатар - Гүн галуут- Бэрээвэн хийд- Хурхын хөндий- Биндэрийн нуур- Онон баг- Улз гол- Цэнгэлэг, Галуут, Эрвээхэй нуурууд- Чойбалсангийн ойролцоох Хэрлэн гол- Мэнэнгийн тал- Буйр нуур- Халхын гол- Нөмрөг- Чойбалсан- Өндөрхаан- Улаанбаатар гэсэн маршруутаар аялсан. Аялалын үеэр нийтдээ 234 зүйл шувуу тэмдгэлсэн ба тэдгээрээс зарим зүйл ховор шувуудын нэрсийг онцлон дурдав.

Бор бүргэд Aquila clanga Greater Spotted Eagle

Реликт цахлай Larus relictus Relict Gull

Цэн тогоруу Grus vipio White-naped Crane

Хан бүргэд Aquila heliaca Eastern Imperial Eagle

Идлэг шонхор Falco cherrug Saker Falcon

Хонин тоодог Otis tarda Great bustard

Хархираа тогоруу Grus grus Common Crane

Наран бөднө Coturnix Japonica Japanese Quail

Цагаан дэвлээ Ardeola bacchus Chinese Pond-heron

Гангар хун Cygnus cygnus Whooper Swan

Хуруут хун Cygnus olor Mute Swan

Согсоот гоорбис Pernis ptilorhyncus Oriental Honey Buzzard

Матигар хөгчүүлэг Xenus cinereus Terek Sandpiper

Бичилхэн тутгалжин Numenius minutus Little Curlew

Морин шунгуулай Hydroprogne caspia Caspian Tern

Мөн Great Knot (Calidris tenuirostris) -ийг Монголд анх удаа тэмдгэлсэн. Энэ шувуу нь үржлийн үедээ Оросын хойг Сибир, Чукотка, Яакутад үржилд орж Солонгос, Япон, Хятадын зүүн хойд эргээр ус, намгархаг газар дайран нүүдэг. Харин өвлийн улиралд Австрали, зүүн өмнөд Азид өвөлждөг юм байна. Бидний харсан Great Knot Монголоор дайран өнгөрч яваа шувуу байсан.

Great Knot (Calidris tenuirostris) (зургийг Steve Klasan)

Хурхын хөндийд 7 цагаан тогоруу харсан нь бидний аялалын бас нэг гайхалтай зүйл байлаа. Цагаан тогоруу өмнө нь Монголд Түргэн цагаан нуур, Гүн галуут, Мөнгөнморьт сумын ойролцоо, мөн Улз голын ойролцоо бүртгэгдэж байсан байна.

Цагаан тогоруу Grus leicogeranus (зургийг Амархүү)

Биндэрийн овооны урд Хурхын хөндийд таарсан 7 Цагаан тогоруу Grus leicogeranus

(зургийг Амархүү)

Breeding Pied harrier in central Mongolia

04th of June, 2010
Gezeg Lake: coordination- E 47.00067, N108.20361

We recorded breeding Pied harrier in central Mongolia. It was Gezeg lake which is located 145km from the UB to south east. Taken photo for the male but it was too far away.

Male pied harrier (Photo by Gankhuyag)

When we come there female was carrion food near to the lake and male was attacking to the black kite in about 300m from the lake. So, 20 min later, female pied harrier came to the nest which is in reeds in the lake. After that, we found a nest in the reeds.

Pied harrier nest with 2 eggs (photo by Gankhuyag)

Breeding record on this species in Mongolia is usually in eastern Mongolia but this time we found a nest almost in central Mongolia.

Birding for autumn migration near to the UB

written by Gankhuyag, 27th-28th of August, 2010.

Big flock of Pacific Golden Plover (Photo by Amarkhuu)

Ayga and Gun galuut lakes are wonderful places for birding near to the Ulaanbaatar. It located 110 km from the Ulaanbaatar to east. Water level of the Ayga Lake looks like very good this year than our previous years. There are also many small water points around the lake too. We observed the birds there for 1 day. The weather condition was not good during the trip, it was windy and cloudy but we seen fantastic shore birds there.

Bird list of Ayga lake:

A pair of whooper swan with 4 chicks (Photo by Amarkhuu)

Great grey heron-(12), Spoon billed (2), Bar headed goose (46)-(3 had red neck rings, it was not easy to see ring ID), Swan goose (110), Whooper swan (4 pairs with chicks), Black-winged Stilt (2), Pied Avocet (6), Pacific Golden Plover (350+), Kentish Plover (5), Grey Plover (1), Black-tailed Godwit (250+), Spotted Redshank (14), Common Redshank (4), Green Sandpiper (3), Marsh Sandpiper (8), Wood Sandpiper (23+), Ruddy Turnstone (4), Curlew Sandpiper (26), Sharp-tailed Sandpiper (3), Little curlew (2), Little ringed plover (5), Red-necked Stint (?), Little stint (4), Temminkii stint (3+), Ruff (2), Red-necked Phalarope (14), Common teal (2), Black tailed Gadwit (75+), Golden eye (5), Ruddy shelduck, Common shelduck, Mallard, Pin tail, Tufted, Common coot (3), Black necked Grebe (4), Northern lapwing (100+), Common tern (1), Relict gull (7), Black headed gull (4), Mongolian gull (40+), Common snipe (2),Yellow wagtail, Demoiselle crane.

Ruff (Photo by Amarkhuu)

Gun galuut lake:
Whooper swan (4 pairs with chicks), Pied Avocet (6), Pacific Golden Plover (), Grey Plover (1), Black-tailed Godwit, Ruddy Turnstone (18), Terek Sandpiper (1), Sanderling (2), Little stint (4), Ruddy shelduck, Common shelduck, Relict gull (2), Pallas’ gull (3), Black necked Grebe (6), Crested Grebe (2), Shoveler (2), Eurasian wigeon (2), Common pochard (6).

Raptors near to the lake: Eurasian sparrowhawk (1), Hobby (1), Common kestrel (2), Hen harrier (1), Saker falcon (3), Black vulture (5), Upland buzzard (3), Steppe eagle (6). We saw also one Peregrine falcon on the way in same day.

Tuul river site on end of the Gorkhi-Terelj National park:

Pallas's Grasshopper Warbler (Photo by Amarkhuu)

Lammergier (1), Saker falcon (3), Eurasian sparrow hawk (), Griffon sp? (2), Black vultures (32), Steppe eagle (9), Booted eagle (1), Common kestrel (2), Black kite (6+), Common rosefinch (2), Daurian redstart (5+), Dusky warbler, Radde’s warbler, Green warbler, Pallas's Grasshopper warbler, Great tit, Willow tit, Northern wheatear, Isabelina wheatear, Eurasian jay (1), Lesser woodpecker (1).

Birding team (photo by Gankhuyag)

Birding team of this trip: Gankhuyag, Munkhzul, Benjamin Metzger (Germany), Amarkhuu, Ariunzul, Munkhjargal, Bandi, Bolormunkh and Azjargal.