Зүүн сайхан уул (зургийг Б.Нямбаяр)Түмээ ах бичив:
Сайн байцгаана уу. Би өнгөрсөн зунаас эхлэн Гурван сайхан уулын Зүүн сайхан, Баруун сайхан, Сэврэй уулсаар Алтайн хойлогийн зураг авахаар хөөцөлдөж явсаар харин энэ удаад тийм сайн биш ч ямар ч байсан хэвлэлийн шаардлага хангахуйц хэдэн зураг авлаа. Зургаа Монголын Улаан ном дээрхи зурагтай тулгаж үзэхэд ерөнхийдөө адилавтар хирнээ бас нилээд өөр зүстэй юмаа. Ер нь бол тал талаас нь зургуудаа авсан. Зарим нь нилээд боломжтой хэмжээний зураг авсан. Ер нь бол 40 м зайд ойртож чадсан.
Зүүн сайхан уулын нэг аманд хамаатныхаа нэгэн малчин залуугийнд очиж энэхүү зургийг авсан бөгөөд хойлог маань үнэхээр сэргэлэн, сонор бас тэгээд их цөөхөн, хамгийн хэцүү нь их өндөр уулын оройд амьдардаг шувуу юм байна.
Харин нэг онцлог нь тэд орой нар шингэхээс өмнө маргааш өглөө нь хамгийн эрт нар тусах уулын оройд хэд хэдээрээ бөөгнөн хад, бутны нөмөр бараадан хонодог ажээ.
Тэгээд өглөө нар тусч нилээд дулаан болохын үед хэвтрээсээ босцгоож уулынхаа бэлийг бараадан доошилсоор нилээд доор гэхдээ наад зах нь далайн төвшнөөс дээш 2300 метрээс дээш өндөрт хооллож идээшилдэг шувууд бололтой.
Өглөө нар туссаны дараа хэдхэн дуугараад чимээгүй болох боловч яг дэргэд нь байхад тэрүүхэндээ их гоё заримдаа адуу янцгааж байгаа юм шиг дуугарцгааж их сонор сэрэмжтэй өчүүхэн чимээг ч сонсож байх юм билээ.
Миний очсон газруудад Сэврэй уулын ноён оргилд 10 орчим, Баруун сайхан уулын оргилоор 24, Зүүн сайхан ууланд 15 байдаг гэсэн ч миний үзсэнээр эхний удаад 11, дахин сая очоод 4 шувууны зураг авсан.
Малчин залуудаа сая очихдоо Skytell-ийн гар утас авч өгч хонинд явахдаа хойлогнуудаа харж байхыг захисан бөгөөд өнөөдрийн байдлаар өдөр 13 цагийн орчим хонио хараад уулын хажуу дээр хэвтэж байна хажууханд маань 7 хойлог идээшлээд л байна гэж хэлж баярлуулав.
Мөн саяын явалтаар бид 4 ирвэс үзсэн бөгөөд малчны маань яриагаар 6 ирвэс байгаа үүнээс 2 нь бүдүүн ирвэс гэсэн билээ. Тэд нар өнөөдөр битүү орсон цасан дээр мөрөө үлдээн явсан байна гэнэ. Түрүү явалтаараа би буруу газраар олуулаа чимээ ихтэй өнгийснөөс ирвэсээ үргээж зураг авалт маань хэт холоос жаахан амжилтгүй болсон боловч удахгүй амжилттай авна гэж найдаж байна.
Хэрэв хүсвэл ядарч, даарахгүй, өлсөхгүйгээр хамт явж чадна гэвэл Өмнөговь руу хамтран аялж болно шүү.
Сайн байцгаана уу. Би өнгөрсөн зунаас эхлэн Гурван сайхан уулын Зүүн сайхан, Баруун сайхан, Сэврэй уулсаар Алтайн хойлогийн зураг авахаар хөөцөлдөж явсаар харин энэ удаад тийм сайн биш ч ямар ч байсан хэвлэлийн шаардлага хангахуйц хэдэн зураг авлаа. Зургаа Монголын Улаан ном дээрхи зурагтай тулгаж үзэхэд ерөнхийдөө адилавтар хирнээ бас нилээд өөр зүстэй юмаа. Ер нь бол тал талаас нь зургуудаа авсан. Зарим нь нилээд боломжтой хэмжээний зураг авсан. Ер нь бол 40 м зайд ойртож чадсан.
Зүүн сайхан уулын нэг аманд хамаатныхаа нэгэн малчин залуугийнд очиж энэхүү зургийг авсан бөгөөд хойлог маань үнэхээр сэргэлэн, сонор бас тэгээд их цөөхөн, хамгийн хэцүү нь их өндөр уулын оройд амьдардаг шувуу юм байна.
Харин нэг онцлог нь тэд орой нар шингэхээс өмнө маргааш өглөө нь хамгийн эрт нар тусах уулын оройд хэд хэдээрээ бөөгнөн хад, бутны нөмөр бараадан хонодог ажээ.
Тэгээд өглөө нар тусч нилээд дулаан болохын үед хэвтрээсээ босцгоож уулынхаа бэлийг бараадан доошилсоор нилээд доор гэхдээ наад зах нь далайн төвшнөөс дээш 2300 метрээс дээш өндөрт хооллож идээшилдэг шувууд бололтой.
Өглөө нар туссаны дараа хэдхэн дуугараад чимээгүй болох боловч яг дэргэд нь байхад тэрүүхэндээ их гоё заримдаа адуу янцгааж байгаа юм шиг дуугарцгааж их сонор сэрэмжтэй өчүүхэн чимээг ч сонсож байх юм билээ.
Миний очсон газруудад Сэврэй уулын ноён оргилд 10 орчим, Баруун сайхан уулын оргилоор 24, Зүүн сайхан ууланд 15 байдаг гэсэн ч миний үзсэнээр эхний удаад 11, дахин сая очоод 4 шувууны зураг авсан.
Малчин залуудаа сая очихдоо Skytell-ийн гар утас авч өгч хонинд явахдаа хойлогнуудаа харж байхыг захисан бөгөөд өнөөдрийн байдлаар өдөр 13 цагийн орчим хонио хараад уулын хажуу дээр хэвтэж байна хажууханд маань 7 хойлог идээшлээд л байна гэж хэлж баярлуулав.
Мөн саяын явалтаар бид 4 ирвэс үзсэн бөгөөд малчны маань яриагаар 6 ирвэс байгаа үүнээс 2 нь бүдүүн ирвэс гэсэн билээ. Тэд нар өнөөдөр битүү орсон цасан дээр мөрөө үлдээн явсан байна гэнэ. Түрүү явалтаараа би буруу газраар олуулаа чимээ ихтэй өнгийснөөс ирвэсээ үргээж зураг авалт маань хэт холоос жаахан амжилтгүй болсон боловч удахгүй амжилттай авна гэж найдаж байна.
Хэрэв хүсвэл ядарч, даарахгүй, өлсөхгүйгээр хамт явж чадна гэвэл Өмнөговь руу хамтран аялж болно шүү.
Хүндэтгэсэн Х. Түмэндэлгэр
Их саихан блогоо неейее баыар хургэе.
ReplyDeleteби явж болох болов уу? Газрын бартаа бол надад чимэг нэмээд л явчихна
ReplyDelete