Friday, February 29, 2008

Хотын шувууд

2008 оны 02 сарын 24 нд бид Улаанбаатар хотод байдаг шувуудыг үзэж танилцахаар Экологийн боловсролын төвийн цэцэрлэг (A), Засгийн газрын ордны арын цэцэцрлэг (В), Хүүхдийн соёл амралтын үндэсний парк (С) гэсэн маршрутаар шувуу ажиглах аялал хийлээ.
Энэ удаагийн аялалд Зэрлэг амьтан судлах хамгаалах төвийн захирал шувуу судлаач Б.Нямбаяр ах оролцож клубын гишүүд залуучуудад шувуу ажиглах буюу bird watching гэж юу болох дэлхийн бусад оронд энэ хобби хэрхэн хөгжиж байна, манайд яах хэрэгтэй байна гэх мэтчилэн олон сонирхолтой зүйлсийг хэлж өглөө. Мөн шувуу ажиглагчдын анхаарч явах зүйлүүдийг бидэнд сануулж өгөв. Жишээ нь шувуу ажиглагчид нь сэтгэлийн хөдлөлдөө хэт автсанаас шувуудыг айлгах үргээх явдал гардаг тул аль болох шувууддаа сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй байхын чухлыг дурдаж байлаа.
Энэ өдөр бид олон сонирхолтой шувуудыг үзлээ. Бид өмнө нь манай хотод ийм олон янзын шувууд байдаг гэж мэдээгүй байсан тул энэ өдрийг азтай өдөр гэж нэрлэв.

Шивэр энхэтбялзуухай

Банхар булжуухай

Дөлөн цэгцүүхэй

Үүрэн сүүлтзана

Улаангүеэ хөөндий (энэ зүйл нь нүүдлийн шувуу
боловч цөөн тоогоор өвөлжсөн бололтой)
Их хөхбух

Харамсалтай нь биднийг Төрийн ордны арын цэцэрлэгт явж байхад хамгаалалтын цэргүүд нь зураг дарж болохгүй, ордон руу дурандаж болохгүй хэмээн омогдож байсан нь бидэнд таалагдаагүйгээр барахгүй, иргэн бид яахаараа төрийнхөө ордны зургийг авч болохгүй, хотынхоо нэг сайхан цэцэрлэгээр шувуу харан чөлөөт цагаа өнгөрөөж болохгүй байна аа гэх бодол төрж байсан. Бас Нямбаяр ахын хэлж байгаагаар бол Улаанбаатар хотын цэцэрлэгт хүрээлэнгүүд асар их доройтсоноос энд байдаг шувуудын тоо цөөрч, мөн шувуудын өнгө зүс хотын утаанаас болж муудаж байгаа юм байна. Үнэндээ Төрийн ордны арын цэцэрлэг бол Улаанбаатар хотод эрүүл үлдээд байгаа ганц цэцэрлэг ажээ. Дараа очиход Ордны хамгаалалтынхан энэ цэцэрлэгийн хашааг битүүмжилчихгүй л байгаасай. Энд бид Ордны арын цэцэрлэгт болон Паркад авсан фото зургуудаасаа тавилаа.

Энэ өдөр Улаанбаатар хотын цэцэрлэгт харсан шувууд:
Шивэр энхэтбялзуухай (Bombycilla garrulus) - 12
Банхар булжуухай (Coccothraustes coccothraustes) - 1
Дөлөн цэгцүүхэй (Acanthis flammea) - 6
Үүрэн сүүлтзана (Uragus sibiricus) - 8
Улаангүеэ хөөндий (Turdus ruficollis) - 4
Алаг шаазгай (Pica pica)
Хөхвөр тагтаа (Columba livia)
Хадны тагтаа (Columba rupestris)
Хон хэрээ (Corvus corax)
Хар хэрээ (Corvus corone)
Хээрийн бор шувуу (Passer montanus)
Оронгийн бор шувуу (Passer domesticus)
Их хөхбух (Parus major) - 8
Номин хөхбух (Parus cyanus) - 4
Алаг тоншуул (Dendrocopos minor) -1

Ажиглагчид- Б.Нямбаяр (ЗАСХТ), П.Ганхуяг (ЗАСХТ), А.Бүрэнзэвсэг (Улаанбаатар Эрдэм-Оюу дээд сургууль), А.Сарангэрэл (ХААИС оюутан), Батцэцэг (МУБИС магистрант), Мягмаржав (МУИС оюутан), Өгөөмөр (МУИС оюутан), Гэрэлтуяа (МУИС оюутан), Мөнхдорж (ХУИС оюутан), Том (England), Sophie (England), Lieke (Holland).

Клуб дуран, телескоптой боллоо

Англи улсын Эзэн хааны шувуу хамгаалах нийгэмлэгээс (RSPB-Royal Society for Protection of Birds) МШАК-ийн үйл ажиллагааг дэмжин 4 ширхэг дуран, 1 ширхэг телескоп хөлийн хамтаар бэлэглэлээ. Энэхүү ажлыг хөөцөлдөж бүтээсэн Зэрлэг амьтан судлах хамгаалах төвийн Нямбаяр, мөн тээврийн зардалгүйгээр Англиас авчирахад тусалсан Birdlife International байгууллагын Жак Тордофф ахдаа клубын гишүүдийн өмнөөс талархалаа илэрхийлж байна. Одоо бид өөрсдийн гэсэн дуран хэрэгсэлтэй болсон тул шувуу ажиглах аялалууд маань улам үр дүнтэй бас сонирхолтой болох боломжтой болж байна.

Голын хөндийн шувууд

МШАК-ын гишүүд 2008 оны 02 сарын 17 нд Зайсан толгойн хойд талын Туул голын гүүрнээс эхлэн голын шугуйгаа даган зүүн зүгт ойролцоогоор 2 км явж шувууны ажиглалт хийлээ. Энэ өдөр тэнгэр цэлмэг, дулаахан сайхан өдөр байв. Энэ удаагийн аялалд П.Ганхуяг, А.Бүрэнзэвсэг, Д. Түвшинжаргал нар явлаа.

Бидний харсан шувууд:
Алаг шаазгай (Pica pica)
Хөхвөр тагтаа (Columba livia)
Хон хэрээ (Corvus corax)
Хар хэрээ (Corvus corone)
Хээрийн бор шувуу (Passer montanus)
Оронгийн бор шувуу (Passer domesticus)
Нөмрөг тас (Aegypius monachus) -2
Их хөх бух (Parus major) -8
Номин хөх бух (Parus cyanus) -4
Алаг тоншуул (Dendrocopos sp) -1

Хон хэрээ

Монголын Шувуу Ажиглагчдын Клуб байгуулагдав

Амьтны аймгийн дотроос өнгө зүс, дуу чимээ, өвөрмөц зан төрхөөрөө хүний сэтгэлийг хамгийн ихээр татдаг нь шувууд байдаг. Өнөөдөр дэлхий дээр сая сая хүмүүс шувуу ажиглахыг амралтаа зөв боловсон өнгөрүүлэх хэрэгсэл болгон ашиглаж байгаа бөгөөд энэ чиглэл жилээс жилд улам бүр эрчимтэй хөгжсөөр байна. Хүмүүс байгальд хөнөөлгүй, эрүүл мэндэд тустай энэхүү хоббид татагдан орсоор байна. Өнөөдөр шувуу ажиглана гэдэг байгаль хамгаалах практикт нэвтэрсэн үр дүнтэй нэгэн арга болжээ.

Тиймээс ч Монголын иргэдийн дунд шувуудын мэдлэгийг нь дээшлүүлэх, шувуудын ач холбогдлыг таниулах, шувуу сонирхогчдын тоог нэмэгдүүлэх үүднээс Монголын Зэрлэг Амьтан Судлах Хамгаалах Төвийн дэмжлэгтэйгээр 2007 оны намар Монголын Шувуу Ажиглагчдын Клуб (Bird Watching Club of Mongolia) байгуулагдлаа. Манай Клуб байгальдаа хайртай, шувуудаа таньж мэдэх сонирхолтой, амралтын өдрүүдээ зөв боловсон өнгөрүүлэх эрмэлзэлтэй хүмүүст үргэлж нээлттэй байна.

Бидний өнгөрсөн хугацаанд хийгээд байгаа шувуу ажигласан замналууд:

- Богд хан уулын баруун хойд Туул гол, Зайсангийн ам, Цэвэрлэх байгуулламжын нуур
- Хүрэл тогоот орчим, Шажин хурхын амны төмөр замын тойрог
- Их тэнгэрийн амны гүүр, Зайсангийн орчим Туул голын гүүрнээс эхлэн голын шугуйгааа даган зүүн зүгт ойролцоогоор 2 км явж ажиглалт хийсэн.
- Зайсангийн орчим Туул голын гүүрнээс эхлэн голын шугуйгаа даган зүүн зүгт ойролцоогоор 2 км явж ажиглалт хийсэн.

Одоогоор бидний хийж буй аялалууд хотын ойролцоох цэцэрлэгүүдэд чиглэж байгаа бөгөөд санхүүгийн боломжгүйгээс олон хүн хамарсан аялалуудыг хотоос зайдуу хийж чадахгүй байна. Тиймээс энэ талаар туслалцаа олж чадах хүн байвал чухал бөгөөд энэ тал дээр хүн бүхэнийг санаа тавьж ажиллахыг уриалж байна.

Зохицуулагчын харилцах хаяг:
П.Ганхуяг
Утас: 88089877
И-майл: mongolbirdclub@yahoo.com

Клубын и-майл: http://groups.yahoo.com/group/mongolbirdclub/
Гишүүддээ хандах майлээ энэ хаягаар явуулна уу: mongolbirdclub@yahoogroups.com
Гишүүн болох хүсэлтээ энэ хаягаар явуулна уу: mongolbirdclub-subscribe@yahoogroups.com
Гишүүнээс гарах хүсэлтээ энэ хаягаар явуулна уу:
mongolbirdclub-unsubscribe@yahoogroups.com